Đền thờ trạng nguyên Trần Tất Văn được dựng ở ngay đầu làng Nguyệt Áng, xã An Khánh, tp Hải Phòng cách trung tâm thành phố Hải Phòng khoảng 12km. Đây là một vùng đất địa linh nhân kiệt có vị trí đặc biệt quan trọng về kinh tế, chính trị, an ninh, quốc phòng của thành phố.
Hiện nay, Đền thờ trạng nguyên Trần Tất Văn là trung tâm văn hoá tín ngưỡng, không chỉ là nơi thờ phụng mà còn là nơi tổ chức hoạt động lễ hội văn hóa truyền thống, tổ chức biểu dương, vinh danh những học sinh, sinh viên có thành tích học tập xuất sắc tiêu biểu, đạt giải cao trong các kỳ thi quốc gia, thành phố dịp ngày 24/8 âm lịch hàng năm (là ngày trạng nguyên Trần Tất Văn vinh quy bái tổ); nơi để học sinh, sinh viên huyện nhà về hội tụ, báo công cũng như du khách thập phương đến dâng hương, chiêm bái.
Nói về trạng nguyên Trần Tất Văn : Trạng nguyên Trần Tất Văn sinh ra trong một gia đình họ Trần - dòng dõi nhà nho ở thời hậu Lê tại làng Nguyệt Áng xã Thái Sơn huyện An Lão, thành phố Hải Phòng. Do xuất thân là dòng dõi nhà nho, được thừa hưởng tư chất thông minh và được học hành đầy đủ nên ngay từ nhỏ Trần Tất Văn đã nổi tiếng về hiếu học, chăm ngoan. Qua nhiều năm miệt mài đèn sách ông đã vượt qua kỳ thi Hương (đỗ Giải nguyên), thi Hội (đỗ Hội nguyên), thi Đình (đỗ Trạng nguyên) - học vị cao nhất tại kỳ thi năm Bính Tuất niên hiệu Thống nguyên (1526) đời Lê Cung Hoàng. Ông là Trạng nguyên duy nhất của huyện An Lão dưới thời phong kiến, đồng thời đứng thứ 30 trong tổng số 47 Trạng nguyên của cả nước. Ngày Trần Tất Văn được vua ban cờ, biển cho về lễ tạ tổ tiên và các thầy học cũ, dân làng nô nức đón rước người ham học, đỗ cao, làm vẻ vang cho quê hương, dòng họ.
Sau đỗ đạt, ông làm quan cho triều Mạc, đến chức Thượng thư, tước hàn xuyên bá. Dưới thời Mạc Đăng Dung, Mạc Đăng Doanh, ông được giao trông coi việc từ hàn, những văn thư trao đổi giữa nhà Minh, nhà Mạc ông đều tham gia. Đã có lần ông được vua Mạc cử đi sứ nhà Minh, dùng ngoại giao để đấu tranh bảo vệ chủ quyền đất nước. Bằng lý luận đanh thép và lập luận chặt chẽ - bài Biểu của ông đã làm Mao Bá Ôn - tướng nhà Minh đang tập hợp đại quân ở biên giới chuẩn bị xâm chiếm nước ta khi đọc bài biểu đã rỏ nước mắt rồi quyết định rút quân. Phát huy truyền thống gia đình, 39 năm sau con trai Trạng nguyên Trần Tất Văn là Trần Tảo đã đỗ Tiến sĩ làm quan đến chức Thừa chính sứ. Cùng với cha, tiến sĩ Trần Tảo đã góp nhiều công lớn trong sự nghiệp giữ gìn bờ cõi và phát triển đất nước.
Khi làm quan dưới triều nhà Mạc, thấu hiểu được tấm lòng và tình cảm của người dân quê hương, ông đã bỏ tiền hưng công xây dựng trên mảnh đất hương hoả của gia đình ông một ngôi chùa để người dân ở đây có điều kiện sinh hoạt văn hoá, tín ngưỡng, tu thiện, tích đức. Người dân làng Nguyệt Áng truyền tụng rằng chùa quan Trạng tên chữ là Vĩnh Khoái Tự có quy mô rất rộng rãi, khang trang nằm trên một gò đất cao ráo, rộng tới 1/2 mẫu Bắc bộ. Ngoài việc xây chùa, Trạng nguyên Trần Tất Văn thấu hiểu nỗi cực nhọc của nhân dân địa phương khi phải lội qua nhánh sông nhỏ mùa hè cũng như mùa đông giá lạnh. Ông đã bỏ tiền làm một cây cầu đá xanh 3 nhịp dài 6-7mét, hiện nay chiếc cầu đã bị đổ, nhân dân địa phương còn lưu giữ được nhiều cấu kiện của chiếc cầu là những khối đá xanh hiện còn trong di tích. Cho đến nay, người dân Nguyệt Áng vẫn còn lưu truyền được bài thơ quan trạng về làng xây cầu đá: “Hôm qua còn lội qua đầm Hôm nay thanh thản qua cầu đá xanh Cầu này cầu ái cầu ân - Công ơn quan Trạng có tâm với làng”
Nhưng tiếc thay, những di sản văn hóa mà Trang Nguyên Trần Tất Văn để lai cho quê hương đất nước đã bị mai một, thất lạc và mất mát gần hết. Một phần do khi nhà Lê Trung Hưng giành được ngôi báu, với chính sách trả thù tàn khốc, toàn bộ Trần gia trang ở làng Nguyệt Áng bị san thành bình địa, những công trình kiến trúc- nghệ thuật gắn với công tích Trần tất Văn, Trần tảo đều bị phá hủy, gia tộc họ Trần ở làng Nguyệt Áng người bị giết, người bị đày và phải trốn tránh khắp nơi, gia phả dòng tộc bị thất truyền. Theo Lê triều thông sử, ngày 14-1 –năm Quí Mùi 1593, con trai quan trang là Thừa chính sứ Trần Tảo bị bắt cùng nhiều quan lại nhà Mạc, Tục truyền, cả gia đình Trạng Nguyên bị tàn sát ở bến Thanh Lâm ( Cẩm Giàng , Hải Dương). Những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp (1947-1948), các công trình kiến trúc đền, chùa quan Trạng cũng như các công trình văn hoá tín ngưỡng khác của địa phương Nguyệt Áng đã phải tiêu thổ kháng chiến. Dẫu di sản văn hóa không còn nhiều, nhân dân Nguyệt Áng,Thái sơn chỉ còn lưu giữ được phế tích đền thờ quan Trạng, tất cả đều năm trong khu đất thuộc Trần Gia Trang thuở trước và đã được công nhận là di tích Lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Theo dòng chảy của lịch sử. tên tuổi và sự nghiệp của Người đã sống mãi với thời gian